sumber : https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-F-2005-159-13

Kris met Arabische inscriptie, Isidore Kinsbergen, 1863 – 1864

Kris (keris) berhias Durga berkerudung, berperan sebagai dewi alam baka, siap menakut-nakuti korban sampai mati; kemungkinan bertuliskan ayat Alquran dalam huruf Arab. Garut, Kabupaten Garut, Provinsi Jawa Barat, abad ke-18., Isidore Kinsbergen, 1863 – 1864

credit: https://www.rijksmuseum.nl/

======================================

De diamant van Banjarmasin, anoniem, ca. 1875

diamant, h ca.1,4cm × b ca.1,7cm × l ca.2,2cm × g 7,65gr

Deze diamant is oorlogsbuit. Ooit was hij eigendom van Panembahan Adam, de sultan van Banjarmasin (Kalimantan). De steen behoorde tot de rijkssieraden, symbolen van de sultans soevereiniteit. Na diens dood mengde Nederland zich in de opvolgingsstrijd. In 1859 veroverden Nederlandse troepen met geweld Banjarmasin, en hieven eenzijdig het sultanaat op. De ruwe diamant werd naar Nederland gestuurd waar hij werd geslepen tot een rechthoek van 36 karaat.

credit: https://www.rijksmuseum.nl/nl/stories/podcast/story/diamant-van-banjarmasin-podcast

Dari seri Podcast: Di Rijksmuseum
09-07-2022 – Rijksmuseum

Di Rijksmuseum Anda juga akan menemukan benda-benda yang tidak mudah Anda duga. Seperti berlian lepas yang indah dengan berat lebih dari 36 karat. Tapi tidak semua yang berkilau itu indah. Berlian ini adalah rampasan perang. Presenter Jörgen Raymann membicarakan hal ini dengan Valika Smeulders, Kepala Bagian Sejarah, dan menanyakan bagaimana Rijksmuseum menangani benda-benda yang sebenarnya bukan tempatnya.

============

00:02:35 mevrouw Smeulders: Hij ligt op de negentiende eeuw tussen allemaal andere objecten die te maken hebben met onze aanwezigheid overzee. Er staat één hele kleine vitrine waarin alleen deze steen ligt. Je ziet het uit de verte: ‘dit is een indrukwekkend grote diamant’. Zo groot als het bovenste deel van je duim. Hij heeft prachtige kleuren, zoals diamanten dat hebben. Je denkt vooral: wat een giga steen is dat. Wat een waarde moet dat hebben!

00:03:05 de heer Raymann: Ja, toen ik er ook naar keek, dacht ik: wauw het is fantastisch, maar ik moet toch met de vraag beginnen waarmee we meestal eindigen: hoe komt zo’n grote diamant uit Indonesië in het Rijksmuseum terecht?

00:03:16 mevrouw Smeulders: Ja. Dat is echt de vraag die je nu hoort te stellen. Vragen die we heel lang niet gesteld hebben, maar die heel belangrijk zijn. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de geschiedenis tussen Nederland en Indonesië. Nederland had al eeuwen een aanwezigheid in Indonesië. In de negentiende eeuw werd die aanwezigheid ook echt een staatsaangelegenheid. De VOC ging failliet, dus de staat van der Nederlanden nam het over en sindsdien heette het Nederlands-Indië. Op het eiland Borneo was een sultan, de Sultan van Banjarmasin, die deze steen had. Die sultan kwam te overlijden en toen ontwikkelde zich een politieke strijd van de machtsovername, waar Nederland zich mee ging bemoeien. Uiteindelijk zou je kunnen zeggen dat Nederland de diamant heeft afgepakt, en het naar Nederland heeft gestuurd. Als symbool van wie nu eigenlijk het meeste macht heeft. Sindsdien ligt het dus in Nederland.

00:04:15 de heer Raymann: Want het is toch heel raar. Het gaat om een machtsovername. Nederland gaat zich ermee bemoeien. Ik heb begrepen dat zij toen deze sultan hadden aangewezen, maar dat hij niet de steun van het volk had waardoor het niet lekker liep. Toen het fout ging kreeg hij de schuld en kreeg hij de keuze om ‘vrijwill

========================

00:02:35 Mrs. Smeulders: Itu terletak di abad kesembilan belas di antara semua jenis objek lain yang ada hubungannya dengan keberadaan kita di luar negeri. Ada satu etalase yang sangat kecil yang hanya berisi batu ini. Anda dapat melihatnya dari jauh: ‘ini adalah berlian yang sangat besar’. Sebesar bagian atas ibu jari Anda. Ini memiliki warna yang indah, seperti berlian. Anda terutama berpikir: betapa besar batu itu. Nilai apa yang harus dimiliki!

00:03:05 Mr. Raymann: Ya, ketika saya melihatnya juga, saya berpikir, wow itu luar biasa, tapi saya masih harus memulai dengan pertanyaan yang biasanya kita ajukan, bagaimana berlian sebesar itu dari Indonesia bisa masuk ke Rijksmuseum kan?

00:03:16 Nyonya Smeulders: Ya. Itu benar-benar pertanyaan yang harus Anda tanyakan sekarang. Pertanyaan yang sudah lama tidak kami tanyakan, tapi itu sangat penting. Ini tentu saja ada hubungannya dengan sejarah antara Belanda dan Indonesia. Belanda telah hadir di Indonesia selama berabad-abad. Pada abad kesembilan belas, kehadiran itu benar-benar menjadi urusan negara. VOC bangkrut, sehingga negara Belanda mengambil alih dan sejak itu disebut Hindia Belanda. Di Pulau Kalimantan ada seorang sultan yaitu Sultan Banjarmasin yang memiliki batu ini. Sultan itu meninggal dan kemudian pertempuran politik perebutan kekuasaan berkembang, di mana Belanda terlibat. Pada akhirnya bisa dikatakan bahwa Belanda mengambil berlian itu dan mengirimkannya ke Belanda. Sebagai simbol siapa sebenarnya yang paling berkuasa. Sejak itu telah di Belanda.

00:04:15 Tn. Raymann: Karena ini sangat aneh. Ini tentang pengambilalihan kekuasaan. Belanda akan terlibat. Saya mengerti bahwa mereka telah menunjuk sultan ini pada saat itu, tetapi dia tidak mendapat dukungan dari rakyat, sehingga keadaan tidak berjalan dengan baik. Ketika ada yang salah, dia disalahkan dan diberi pilihan untuk ‘secara sukarela’.

================

The Coach of Mangkoe Nagoro IV, Pieter Alardus Haaxman, c. 1870

credit: https://www.rijksmuseum.nl/en/collection/SK-A-4968

oil on canvas, l 80.0cm × w 160.7cm More details

Haaxman made this painting as a kind of advertisement for The Hague firm of carriage makers Hermans en Co. The coach depicted was ordered by the Javanese sultan Mangkoe Nagoro IV. The Roman numeral IV, a reference to the Javanese ruler, can be seen in the Dutch coat of arms on the door of the carriage. Around 1900, the authority of the local rulers was sometimes closely intertwined with that of the colonial regime.